شخصیت شناسی کهن الگوی مردانه دیونیسوس

چکیده این مطلب : انتشار : 1401/10/12 2 نظر

اگر جزو افرادی هستید که در لحظه زندگی می کنید و غم دیروز و فردا را نمی خورید می توان گفت که انرژی دیونیسوس در شما زنده و بیدار است. گرچه بی خیالی و سرخوشی تا حدی مانع رنج کشیدن بیهوده انسان می گردد اما عدم تعادل در این انرژی باعث پسرفت در زندگی فرد می گردد. در این مقاله به بررسی خصوصیات کهن الگوی دیونیسوس در افراد پرداخته ایم و خصوصیات مثبت و منفی وی را برشمرده ایم. اگر به دنبال تعادل روحی و روانی هستید می توانید با خواندن این مقاله و شناخت دقیقتر خود گامی در جهت متعادل سازی انرژی های روانی خویش بردارید.

اسطوره دیونیسوس در یونان باستان

دیونیسوس به معنای «لنگی زئوس» است که نام رومی آن باکوس است. مادر این کهن الگو انسانی عادی و میراست. او فرزند زئوس و سِمله است. ماجرای مرگ سِمله در اساطیر چنین آمده که هرا کینه سمله را به جان گرفت و برای انتقام به شکل یک پرستار پیر درآمد و به سمله گفت که به زئوس بگوید به همان هیبتی که نزد هرا می‌رود نزد سمله برود. سمله این درخواست را از زئوس می‌کند. زئوس نیز که چاره ای جز اطاعت نداشت به هیبت رعد و برق درمی‌‌آید و سمله کشته می‌شود. زئوس فرزند درون شکم سمله، دیونیسوس را بیرون می‌کشد و او را به ران پای خود می‌دوزد تا او به دنیا بیاید. هرا که کینه‌اش نسبت به کسانی که شوهرش را از او گرفته‌اند تمامی ندارد، دست از انتقام از فرزند سمله نیز برنمی‌دارد و به دنبال اوست تا او را نیز بکشد. زئوس در تمامی این جریان‌ها مراقب دیونیسوس است و از او مراقبت می‌کند. دیونیسوس از همان بدو تولد محبوب پدر بود، بطوریکه پدر او را به پاهایش دوخت و تا زمان به دنیا آمدن او لنگ می‌زد و پس از آن نیز از او در برابر آسیب‌هایی که از هرا به او می‌رسید مراقبت کرد. سرانجام زئوس او را در غاری پنهان می‌کند تا از شر آسیبهای احتمالی هرا در امان باشد. دیونیسوس تمام آسیا را پیمود و به هرجا که می‌رفت دیوانگی به آن منطقه سرایت می‌کرد. نقل است که هرا او را دیوانه کرده است. در نهایت او توسط زنان نسل اول المپ شفا داده شد و پس از آن به فرمانروا تبدیل گشت. از کارهای مهم او رفتن به دنیای مردگان و نجات مادرش سمله است. او با کمک هادس توانست سمله را نجات دهد و او را به سرزمین المپ ببرد. این اسطوره به اسطوره سرگردان هم معروف است. او می‌تواند بی خیالی طی کند، قرارهایش را فراموش کند و مسئولیت‌هایش را انجام ندهد. روشن است که با این خصوصیات او نمی‌تواند روی اهداف بلند مدت تمرکز کند. افرادی که دچار نوسانات خلقی می‌شوند که شایع‌ترین آن‌ها اختلال دوقطبی است، در حال ملاقات با دیونیسوس هستند. گروه‌هایی که به لذت‌های مادی و گذرا اهمیت می‌دهند مانند جنبش هیپی‌ها و یا جنبش‌های روشنفکری که در خلسه سیر می‌کنند و با مصرف مواد مخدر و توهم زا به فعالیت می‌پردازند و بر این عقیده‌اند که این روش به آن‌ها در پیشرفت کارشان کمک می‌کند از این دسته‌اند.

کهن الگوی دیونیسوس در جهان امروز

در تعریف ویژگی‌های شخصیتی دیونیسوس خصوصیات مختلفی آورده شده که یکی از آن‌ها خلسه‌های عارفانه است. افراد دیینوسوس تایپ از بینش عمیقی برخوردار هستند و به جهانهای نامرئی هم وصل می‌شوند. آن‌ها هم چنین به دوگانگی شخصیتی نیز معروف‌اند. مرز احساسات مختلف برای آنان محو و باریک است به طوری که لحظه‌ای ممکن است عاشق شما باشند و لحظه‌ای دیگر چشم دیدن شما را نداشته باشند. در اصطلاح عامیانه به این افراد مودی هم گفته می‌شود. زندگی با افرادی که این ویژگی ها را دارند کار سختی است. پیش بینی رفتارهای آنان سخت است و این برای اطرافیان خسته کننده است. پلنگ و گربه وحشی نماد این کهن الگو هستند. این دو حیوان بسیار زیبا هستند و در عین حال وحشی و ناپایدارند. موسیقی، شادی، نشاط و مواد خلسه آور از موارد مورد علاقه کهن الگوی دیونیسوس هستند.

دوران بلوغ و نوجوانی پسران دیونیسوس تایپ

کودکانی که از همان اوان کودکی به کارهای دخترانه گرایش زیادی دارند، پسرانی که موی دختران هم سن و سالشان را میبافند، به گل و گیاه علاقه بیشتری نشان می‌دهند تا ماشین‌های اسباب بازیشان و در بزرگسالی هم همین رفتارها را حفظ میکنند از کهن الگوی دیونیسوس برخوردارند. دوران بلوغ و نوجوانی برای این کودکان یکی از سخت‌ترین دوره‌هاست. این کودکان ممکن است در این دوران به بحران هویت دچار شوند. رفتارهای آنها کاملا مردانه نیست و علایق زنانه‌ای دارند که ممکن است باعث شود او مورد تمسخر. دیگران واقع شود. اگر کهن الگوهای دیگری مانند آپولو در این افراد فعال نشود، آنها علاقه‌ای به ادامه تحصیل و تلاش برای موفقیت تحصیلی ندارند. آن‌ها اگر به درستی تربیت نشده باشند و راه‌های خودکنترلی را نیاموخته باشند احتمالش زیاد است که به سمت مصرف مواد مخدر کشیده شوند. دنیای رقابت، پول، علم و سیاست برای آنان هیچ جاذبه‌ای ندارد. آنان در سنین جوانی بیشتر به مسیرهایی می‌روند که در آن به وادی عرفان و معنویت پرداخته می‌شود. در این راه ممکن است روشن بین، کشیش و یا شخصیتی روحانی شوند. کارهایی که به تلاش، تمرین و مداومت نیاز دارد مورد علاقه آنان نیست و آن‌ها در آن موفق نخواهند بود. این افراد همانند هفایستوس از خلاقیت بالایی برخوردارند و این می‌تواند آن‌ها را در دنیای هنر نیز موفق کند. اگر در میان هنرمندان بگردیم، نمونه‌های خیلی موفقی را پیدا می‌کنیم که به اعتیاد دچارند. متیو پری بازیگر محبوب و دوست داشتنی سریال فرندز از این دسته‌ است که سال‌ها به اعتیاد الکل دچار بود. از دیگر شخصیت های معروف دیونیسوس تایپ می توان از الویس پریسلی، خواننده راک و بازیگر آمریکایی یاد کرد که روی صحنه از خود بیخود می گشت و  به اعتیاد نیز دچار شده بود.

شخصیت شناسی کهن الگوی دیونیسوس

سبک خوش گذرانی که دیونوسوس طرفدار آن است در سنینی از زندگی مخصوصا سنین نوجوانی و جوانی ممکن است در وجود آدمی سربکشد که اگر در آن زیاده روی شود کار دست آدمی می‌دهد. در اساطیر آمده است که دیونوسوس به دنبال مادر خودش رفت، این نماد را می‌توانیم در زندگی واقعی این افراد نیز شاهد باشیم. افراد دیونوسوس ممکن است به دنبال زنی در زندگیشان بگردند که به حضورشان نیاز دارند، این شخص می‌تواند معشوقه، زنی الهام بخش و یا حتی مادربزرگ این شخص باشد. دیونیسوس از لحاظ روانی حالتی دوجنسیتی دارد. در فرهنگ‌های مختلف اعم از فرهنگ بومیان آمریکا و همچنین مذاهبی مانند مسیحیت، که در اولی شمن و دومی کشیش وجود دارد، این افراد مسئول ایجاد رابطه با دنیای واقعی و دنیای نامرئی هستند و باید ویژگی‌های این چنینی از قبیل حالات دوجنس را باهم داشته باشند. (به همین دلیل است که کشیش‌ها ازدواج نمی‌کنند و یا در آیین زرتشتی، دخترانی که به عنوان اعضای معبد زرتشتی انتخاب می‌شدند، در صورت ارتباط جنسی با مردی زنده زنده دفن می‌شدند.) آپولو نقطه مقابل دیونیسوس است و همین دوطرف قطب بودن باعث می‌شود که آن‌ها به سمت هم کشیده شوند. دیونوسوس با هفایستوس هم روابط صمیمی را برقرار می‌کند. ویژگی خلاقیت و علاقه به زیبایی در هر دو آن‌ها مشترک است و این موضوع آن‌ها را به هم نزدیک می‌کند. با اینکه دیونیسوس مورد علاقه زئوس بود اما از ویژگی‌های مردانه و نظام مردسالاری که زئوس طرفدار آن بود به دور است؛ از همین رو او نمی‌تواند نقشی مانند زئوس را برای خانواده ایفا کند.

روابط کهن الگوی دیونیسوس با زنان

دیونیسوس رابطه بسیار خوبی با زنان دارد و حتی از معشوقه‌اش هم انتظار دارد که برایش مادری کند. بیشترین چیزی که دیونیسوس در زنان جستجو می‌کند مراقبت و دلسوزی مادرانه است. این موضوع می‌تواند زنانی را که با دیونوسوس ارتباط برقرار می‌کنند را برنجاند. کم‌تر زنی حاضر است نقش مادر را برای شریک عاطفی‌اش ایفا کند. برعکس هفایستوس، در زندگی مردان دیونیسوسی زنان زیادی حضور دارند. آن‌ها به خاطر ظرافت‌های روحیشان زنان زیادی را به خود جذب می‌کنند. مشکل از جایی شروع می‌شود که زنی به مردی با این کهن الگو وابسته شود، پس از آن باید با فراز و فرودهای روحی و روانی این مرد کنار بیاید. دیونوسوس و آفرودیت هر دو در لحظه حال زندگی می‌کنند و این ویژگی مشترک می‌تواند آن‌ها را به جفت خوبی برای دیگری تبدیل کند.

مشکلات روانشناختی مردان دیونیسوس تایپ

 کسانی که در تمام طول زندگیشان حس می‌کنند بر سر یک دوراهی ایستاده‌اند و به اصطلاح لای در مانده‌اند، برای مثال مرد یا زنی که شریک عاطفیش را دوست دارد اما در عین حال دوست دارد رابطه را ترک کند (و نمی‌کند)، کسانی که احساس‌های متضاد را در آن واحد با هم تجربه می‌کنند از مشکلات روانشناختی دیونوسوس رنج می‌برند. دیونیسوس در نهایت قطعه قطعه شد. این نمادی استعاری از خرد شدن روان کسی است که به مشکلات روانشناختی دیونیسوس دچار است. شک و تردید مانند خوره روح صاحبش را می‌خورد و روان او را تکه تکه می‌کند.

پرورش کهن الگوی دیونیسوس در مردان

کسانی که از یکنواختی و خشکی زندگی شکایت می‌کنند و یا براین باورند که زندگی آنان فاقد انگیزه و معنای کافی برای ادامه دادن است، با پرورش دیونیسوس می‌توانند عمق و روح بیشتری به زندگی خودشان بدهند. دیونیسوس و هرمس دو کهن الگویی هستند که دوست دارند تا ابد جوان بمانند. برای پرورش این کهن الگو در خودتان باید کارهایی را انجام دهید که گذشت زمان را برایتان کم رنگ کند. عوض کردن محل زندگی، نوع پوشش، نقشی که در زندگی و حتی بعنوان شغل دارید و کارهایی از این دست باعث می‌شود که حس و حال تازه‌ای را تجربه کنید و نیروی دیونیسوس را ملاقات و تجربه کنید.

نتیجه گیری

هنگام صحبت درباره دیونیسوس باید مرزی میان ویژگی‌های مثبت و منفی آن بکشیم. اصلا درست نیست که به کسی توصیه کنیم مانند دیونیسوس بشو. او مانند همه کهن الگوها دارای نقاط تاریک و روشن است. نقاط تاریک او به مراتب خطرناک‌تر از نقاط تاریک سایر کهن الگوها هستند. یگانگی با طبیعت، تجربه عمیق احساسات، سرزندگی، برخورداری از جنبه‌های چند بعدی مردانه و زنانه، رابطه خوب با دیگران (چه مرد و چه زن) از ویژگی‌های مثبت این کهن الگو است که پسندیده است. اهمال کاری، دوگانگی شخصیتی، صفر و صد بودن از ویژگی‌های منفی کهن الگوی دیونیسوس است که باید در خصوص آنها محتاط بود.